Terence McKenna 0ct 6,2024


We are asked by science to believe that the entire universe sprang from nothingness, and at a single point and for no discernible reason. This notion is the limit case for credulity. In other words, if you can believe this, you can believe anything.”



translate to nepali with meaning and summary and analogy as a college professor in nepali language


प्रिय विद्यार्थीहरू,

आज हामी आधुनिक विज्ञानको एउटा निकै जटिल र दार्शनिक प्रश्नसँग सम्बन्धित एउटा विचारोत्तेजक भनाइमा छलफल गर्नेछौँ। यो भनाइले ब्रह्माण्डको उत्पत्तिको वैज्ञानिक सिद्धान्त, विशेष गरी 'बिग ब्याङ' (Big Bang) सिद्धान्तमाथि प्रश्न उठाउँछ।

मूल अंशको नेपाली अनुवाद (Nepali Translation of the Original Passage):

"विज्ञानले हामीलाई यो विश्वास गर्न भन्छ कि सम्पूर्ण ब्रह्माण्ड शून्यताबाट, र एउटै बिन्दुबाट, कुनै स्पष्ट कारणबिना नै उत्पन्न भयो। यो धारणा विश्वस्तता (मान्ने क्षमता) को चरम सीमा हो। अर्को शब्दमा भन्नुपर्दा, यदि तपाईं यो कुरा विश्वास गर्न सक्नुहुन्छ भने, तपाईं जे पनि विश्वास गर्न सक्नुहुन्छ।"

अर्थ र व्याख्या (Meaning and Explanation):

यो अंशले आधुनिक ब्रह्माण्ड विज्ञान (Cosmology) को 'बिग ब्याङ' (Big Bang) सिद्धान्तको एउटा दार्शनिक आलोचना प्रस्तुत गर्दछ। 'बिग ब्याङ' सिद्धान्त अनुसार, आजको हाम्रो ब्रह्माण्ड करिब १३.८ अर्ब वर्ष पहिले एउटा अत्यन्तै सानो, तातो र घना बिन्दु (सिंगुलारिटी) बाट अचानक विस्तार हुन सुरु गरेको हो। यस बिन्दुभन्दा अगाडि के थियो वा यो बिन्दु कसरी उत्पन्न भयो भन्ने प्रश्नमा विज्ञान मौन छ, वा भनौँ यसको बारेमा ठोस वैज्ञानिक प्रमाणहरू छैनन्। विज्ञानले अक्सर 'शून्यता' (nothingness) र 'कारणबिना' (for no discernible reason) भन्ने शब्दहरू प्रयोग गर्दैन, बरु यो 'पूर्व-बिग ब्याङ' अवस्थाको ज्ञानको अभावलाई संकेत गर्छ।

लेखकले यही 'शून्यताबाट उत्पत्ति' र 'कारणबिना' भन्ने अवधारणालाई 'विश्वस्तताको चरम सीमा' (the limit case for credulity) भनेका छन्। यसको अर्थ हो, कुनै पनि कुरालाई बिना प्रश्न स्वीकार गर्ने क्षमताको यो अन्तिम बिन्दु हो। यदि कोही व्यक्ति विज्ञानले प्रस्तुत गरेको यति 'अविश्वसनीय' लाग्ने अवधारणालाई स्वीकार गर्न सक्छ भने, उसले अरू कुनै पनि 'तर्कहीन' वा 'अप्रमाणित' कुरालाई पनि सजिलै विश्वास गर्न सक्छ।

यो भनाइले विज्ञानको तर्कसंगतता (rationality) माथि प्रश्न उठाउँछ र यसलाई धार्मिक विश्वास वा अन्धविश्वाससँग तुलना गर्न खोज्छ। लेखकको तर्क छ कि विज्ञानले पनि कहिलेकाहीँ यस्ता धारणाहरू प्रस्तुत गर्छ जुन सामान्य बुद्धिले स्वीकार गर्न गाह्रो हुन्छ, र यसका लागि ठूलो मात्रामा 'विश्वास' आवश्यक पर्छ। यो आलोचनाले विज्ञान र दर्शनबीचको सीमालाई धमिलो पार्ने प्रयास गर्छ।

सारांश (Summary):

यो भनाइले ब्रह्माण्डको उत्पत्तिको वैज्ञानिक व्याख्या, विशेष गरी 'बिग ब्याङ' सिद्धान्तमाथि दार्शनिक प्रश्न उठाउँछ। लेखकको तर्क छ कि विज्ञानले ब्रह्माण्डलाई शून्यताबाट, एउटै बिन्दुबाट र कुनै स्पष्ट कारणबिना उत्पन्न भएको भन्नु आफैँमा विश्वास गर्न निकै कठिन अवधारणा हो। उनका अनुसार, यदि कसैले यस्तो कुरालाई विश्वास गर्न सक्छ भने, उसले जुनसुकै तर्कहीन कुरालाई पनि विश्वास गर्न सक्छ, जसले विज्ञानको दाबीलाई धार्मिक वा अन्धविश्वासपूर्ण धारणासँग तुलना गर्छ र यसको 'विश्वस्तता' माथि व्यङ्ग्य गर्छ।

शिक्षकको दृष्टिकोणमा उपमा/तुलना (Analogy from a Professor's Perspective):

प्रिय विद्यार्थीहरू,

यो भनाइले विज्ञान र दर्शन, विशेष गरी ब्रह्माण्डको उत्पत्तिसम्बन्धी हाम्रो बुझाइका सीमाहरूलाई राम्रोसँग चित्रण गर्दछ। यसलाई बुझ्नको लागि, म तपाईँहरूलाई एउटा दृष्टान्त दिन्छु:

कल्पना गर्नुहोस्, तपाईँहरूले एउटा जासुसी उपन्यास पढ्दै हुनुहुन्छ। उपन्यासको सुरुमै जासुसले भन्छ, "यो विशाल र जटिल घटना (ब्रह्माण्ड) एउटा खाली कोठाको बीचमा अचानक, बिना कुनै प्रमाण वा कारण, एउटा सानो बिन्दुबाट सुरु भयो, र त्यसपछि यो बिन्दुबाट सबै कुरा फैलियो।" उपन्यासकार (वा वैज्ञानिक) ले तपाईँलाई विश्वास गर्न भनिरहेको छ कि यसअघि केही थिएन, तर अचानक सबै कुरा सुरु भयो।

अब, एक पाठकको रूपमा तपाईँलाई कस्तो लाग्छ? तपाईँ सायद सोच्नुहोला, "यो त कथाकारले मलाई जे पनि विश्वास गराउन खोजेको हो कि जस्तो लाग्यो। यो त मेरो 'विश्वास गर्ने क्षमता' (credulity) को चरम परीक्षा भयो। यदि म यो 'अकारण उत्पत्ति' को तर्कलाई स्वीकार गर्छु भने, त म उपन्यासमा जे लेखिए पनि सहजै विश्वास गर्न सक्छु, चाहे त्यो कति नै असम्भव किन नहोस्।"

यही भावनालाई लेखकले विज्ञानको ब्रह्माण्डीय उत्पत्तिको सिद्धान्तसँग तुलना गरेका छन्। 'बिग ब्याङ' सिद्धान्तले ब्रह्माण्डको विस्तारलाई व्याख्या गर्छ, तर त्यो 'सिंगुलारिटी' बिन्दु कसरी उत्पन्न भयो वा त्यसअघि के थियो भन्ने प्रश्नमा विज्ञानसँग हालसम्म ठोस उत्तर छैन। विज्ञानले 'शून्यताबाट उत्पत्ति' भन्दैन, बरु 'जानकारीको अभाव' भन्छ, तर आलोचकहरूले यसलाई 'शून्यताबाट उत्पत्ति' को रूपमा व्याख्या गरेर विज्ञानको सीमामाथि प्रश्न उठाउँछन्।

यहाँ लेखकले विज्ञानको व्याख्यामा रहेको 'ज्ञानको सीमा' लाई 'विश्वास' को आवश्यकतासँग जोडेका छन्। जसरी हामी कुनै अज्ञात घटनाको व्याख्यालाई स्वीकार गर्न एक प्रकारको विश्वास राख्छौं, त्यसरी नै ब्रह्माण्डको उत्पत्तिसम्बन्धी वैज्ञानिक सिद्धान्तलाई बुझ्न पनि एक प्रकारको वैचारिक लचकता (intellectual flexibility) वा 'विश्वास' चाहिन्छ। लेखकको भनाइको आशय यो हो कि, 'बिग ब्याङ' सिद्धान्तले प्रस्तुत गर्ने 'कारणरहित उत्पत्ति' जस्तो अवधारणालाई स्वीकार गर्न सक्नु भनेको मानव चेतनाको एउटा यस्तो क्षमता हो, जसले हामीलाई कुनै पनि 'अविश्वसनीय' कुरालाई पनि स्वीकार गर्न तयार बनाउँछ।

यो भनाइले हामीलाई विज्ञानको सीमा र ज्ञानको प्रकृतिबारे गहिरो सोचमा डुबाउँछ। के विज्ञानले सबै प्रश्नको उत्तर दिन सक्छ? वा यसका पनि आफ्नै दार्शनिक सीमाहरू छन्? यो प्रश्न अझै पनि अनुत्तरित छ र यसमा बहस जारी छ।

धन्यवाद।

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

        A drink a day keeps the shrink away. Life is too tragic for sadness: Let us rejoice… It’s a fool’s life, a rogue’s life, and a good life if you keep laughing all the way to the grave. translate to nepali with summary and explanation Okay, here are the Nepali translations, a summary, and explanations of the quotes: नेपाली अनुवाद (Nepali Translations): "A drink a day keeps the shrink away." नेपाली: "दिनहुँ एक पेगले मनोचिकित्सकलाई टाढा राख्छ।" (Dina-hun ek peg-le manochikitsak-lai tadha raakhcha.) "Life is too tragic for sadness: Let us rejoice…" नेपाली: "जीवन दुःखी हुनका लागि अति नै दुःखद छ: त्यसैले हामी रमाऔं।" (Jeevan dukhi huna-ka laagi ati nai dukhad cha: tyasaile hami ramaaun.) "It’s a fool’s life, a rogue’s life, and a good life if you keep laughing all the way to the grave." नेपाली: "यो मूर्खको जीवन हो, एक लफङ्गाको जीवन हो, र यदि तपाईं चिहानसम्म हाँस्दै जानुभयो भने यो एक असल जीवन हो।" (Yo murkha-ko jeevan ho, ek l...
Read more
 All things are already said; but since no one is listening, you always have to start over.” translate to nepali with meaning and summary and analogy as a deep philosopher Of course. This profound statement, often attributed to the French author André Gide, captures a deep philosophical truth about communication, history, and the human condition. Here is a translation and a deeper analysis, presented from a philosophical perspective. The Quote "All things are already said; but since no one is listening, you always have to start over.” १. अनुवाद (Translation) Here are a couple of nuanced Nepali translations that capture the essence of the quote: मुख्य अनुवाद (Primary Translation): "भन्नुपर्ने सबै कुरा भनिसकिएको छ; तर कोही सुन्दैन, त्यसैले सधैं सुरुबाटै थाल्नुपर्छ।" (Bhannuparne sabai kura bhanisakiyeko chha; tara kohi sundaina, tyasaile sadhai surubaatai thalnuparchha.) वैकल्पिक दार्शनिक अनुवाद (Alternative Philosophical Translation): "सम्पूर्ण ज्ञान व्यक्त भइसकेको छ...
Read more
 100 keys ideas from the book the intelligent life with summary and analogy Okay, I'll assume you're referring to a book like Carl Sagan's (and I.S. Shklovsky's) "Intelligent Life in the Universe" or a similar work exploring astrobiology, SETI, and the search for extraterrestrial intelligence. If you meant a different book titled "The Intelligent Life," please specify! Here are 100 key ideas, summaries, and analogies, drawing from the common themes in such works: I. The Nature and Origin of Life Idea: Abiogenesis (Spontaneous Generation of Life) Summary: Life arose from non-living matter through natural chemical processes on early Earth. Analogy: A complex Lego castle self-assembling from a pile of random bricks given enough time and the right shaking conditions (energy input). Idea: The Miller-Urey Experiment Summary: Showed that amino acids (building blocks of proteins) could form spontaneously from inorganic molecules under early Earth-like ...
Read more