At least two thirds of our miseries spring from human stupidity, human malice, and those great motivators and justifiers of malice and stupidity: idealism, dogmatism and proselytizing zeal on behalf of religious or political idols.” translate to nepali with meaning and summary and analogy as a college professor in nepali language



निश्चित रूपमा, यस गम्भीर भनाइलाई नेपालीमा अनुवाद गरी, त्यसको अर्थ, सारांश र एक प्राध्यापकको शैलीमा उदाहरण सहित व्याख्या गरौं।


मूल भनाइ (Original Quote):
"At least two thirds of our miseries spring from human stupidity, human malice, and those great motivators and justifiers of malice and stupidity: idealism, dogmatism and proselytizing zeal on behalf of religious or political idols.”


नेपाली अनुवाद (Nepali Translation):

"हाम्रा कम्तीमा दुई तिहाइ दुःखहरू मानवीय मूर्खता, मानवीय दुर्भावना र ती दुर्भावना तथा मूर्खतालाई बढावा दिने तथा उचित ठहर्याउने महान् उत्प्रेरकहरू: धार्मिक वा राजनीतिक ‘मूर्ति’ ठानिएका विचार वा व्यक्तिहरूका नाममा गरिने अति-आदर्शवाद, हठधर्मिता र प्रचारप्रसारको उन्मादबाट उत्पन्न हुन्छन्।"


अर्थ र व्याख्या (Meaning and Explanation) - (एक प्राध्यापकको शैलीमा):

नमस्ते, विद्यार्थी भाइबहिनीहरू। आज हामीले एउटा अत्यन्तै गहन र यथार्थपरक भनाइमाथि छलफल गर्दैछौं जसले मानव समाजका अधिकांश पीडा र समस्याहरूको जरो कहाँ छ भन्ने कुरालाई उजागर गरेको छ।

यस भनाइलाई तीन मुख्य भागमा विभाजन गरेर बुझ्न सकिन्छ:

  1. दुःखको मात्रा र प्राथमिक स्रोत:

    • भनाइले 'हाम्रा कम्तीमा दुई तिहाइ दुःखहरू' (At least two thirds of our miseries) भनेर मानव जीवनमा आइपर्ने अधिकांश समस्याहरूको कारण औंल्याएको छ। यो कुनै सानो अंश होइन, बरु यसले मानव समाजका ठूला-ठूला द्वन्द्व, अन्याय, हिंसा र पीडाको प्रतिनिधित्व गर्छ।

    • यसको प्राथमिक स्रोत 'मानवीय मूर्खता' (human stupidity) र 'मानवीय दुर्भावना' (human malice) लाई बताइएको छ।

      • मानवीय मूर्खता: यसले सोच्ने क्षमताको कमी, विवेकहीन निर्णयहरू, दूरदृष्टिको अभाव, पूर्वाग्रहमा आधारित विचार र अव्यावहारिक व्यवहारलाई जनाउँछ। उदाहरणका लागि, प्राकृतिक स्रोतको अन्धाधुन्ध दोहन, वातावरणीय विनाश, वा अर्थहीन झगडाहरू।

      • मानवीय दुर्भावना: यसले अरूको अहित चिताउने नियत, घृणा, ईर्ष्या, प्रतिशोध, र अरूलाई दुःख दिने वा हानि पुर्याउने कुत्सित इच्छालाई संकेत गर्छ। युद्ध, जातीय हिंसा, वा व्यक्तिगत झगडाहरू यसकै उपज हुन्।

  2. मूर्खता र दुर्भावनाका उत्प्रेरक तथा औचित्य सिद्ध गर्ने तत्वहरू:

    • भनाइको दोस्रो र महत्त्वपूर्ण खण्डले यी 'महान् उत्प्रेरक तथा औचित्य सिद्ध गर्नेहरू' (great motivators and justifiers) को कुरा गर्छ। यसको अर्थ हो, मूर्खता र दुर्भावना आफैंमा पर्याप्त नभई, केही शक्तिशाली विचार वा प्रवृत्तिहरूले यिनलाई अझ बढावा दिन्छन् र यस्ता कार्यहरूलाई 'सही' हो भनेर justify गर्ने आधार दिन्छन्। यी तत्वहरू हुन्:

      • अति-आदर्शवाद (Idealism): यहाँ आदर्शवादलाई नकारात्मक अर्थमा प्रयोग गरिएको छ। यसले कुनै अमूर्त वा अव्यावहारिक आदर्शलाई अन्धाधुन्ध पछ्याउने, र त्यो आदर्श प्राप्तिका लागि जुनसुकै मूल्य चुकाउन पनि तयार हुने प्रवृत्तिको संकेत गर्छ। राम्रो नियतबाट सुरु भए पनि, यसले यथार्थलाई बेवास्ता गर्दा विनाशकारी परिणाम दिन सक्छ।

      • हठधर्मिता (Dogmatism): यसले आफ्ना विचार, सिद्धान्त वा विश्वासलाई एकमात्र सत्य ठान्ने र अरूका तर्क वा प्रमाणलाई स्वीकार नगर्ने कठोर प्रवृत्तिलाई जनाउँछ। हठधर्मी व्यक्ति वा समूहले कहिल्यै सम्झौता गर्दैनन् र आफ्नो 'सत्य' लाद्नका लागि हिंसामा समेत उत्रन सक्छन्।

      • प्रचारप्रसारको उन्माद (Proselytizing zeal): यसले आफ्नो धार्मिक, राजनीतिक वा अन्य विचारधारालाई अरूमाथि जबरजस्ती लाद्ने वा अरूलाई आफ्नो पक्षमा ल्याउनका लागि अत्यधिक र अन्धाधुन्ध प्रयास गर्ने तीव्र चाहनालाई बुझाउँछ। यो एउटा उन्माद हो जहाँ तर्कभन्दा आवेग र जबरजस्ती हावी हुन्छ।

  3. धार्मिक वा राजनीतिक 'मूर्ति' (Religious or Political Idols):

    • यी उत्प्रेरकहरू कुनै व्यक्तिगत स्वार्थका लागि मात्र नभई 'धार्मिक वा राजनीतिक ‘मूर्ति’ ठानिएका विचार वा व्यक्तिहरूका नाममा' प्रयोग हुन्छन् भनिएको छ। यहाँ 'मूर्ति' भन्नाले भौतिक मूर्ति मात्र नभएर कुनै आदर्श, नेता, विचारधारा, सिद्धान्त वा प्रणालीलाई बुझिन्छ जसलाई मानिसहरूले अन्धो भएर पुज्छन् र त्यसका लागि जे पनि गर्न तयार हुन्छन्। यस्ता 'मूर्ति' को नाममा मानिसहरूले ठूला-ठूला अन्याय, अत्याचार र हिंसालाई समेत उचित ठहर्याउँछन्।

संक्षेपमा, यो भनाइले मानवीय कमजोरी (मूर्खता र दुर्भावना) र त्यसलाई अझ भयावह बनाउने अतिवादी आदर्श, कट्टरता र आफ्ना विचार लाद्ने जुनून नै मानव समाजका अधिकांश पीडाका कारक हुन् भन्ने सन्देश दिन्छ।


सारांश (Summary):

यस भनाइको मूल सन्देश यो हो कि हाम्रो अधिकांश दुःख (कम्तीमा दुई तिहाइ) मानवीय कमजोरीहरू जस्तै मूर्खता र दुर्भावनाका कारण उत्पन्न हुन्छन्। अझ महत्वपूर्ण कुरा, यी कमजोरीहरूलाई धार्मिक वा राजनीतिक आदर्श, नेता वा प्रणालीलाई अन्धो भएर पछ्याउँदै गरिने अति-आदर्शवाद, हठधर्मिता र आफ्नो विचार अरूमाथि लाद्ने उन्मादले थप बढावा दिन्छन् र तिनलाई उचित ठहर्याउँछन्। यसरी, मानव जातिले सिर्जना गर्ने अधिकांश पीडाहरूको जरो मानव मनभित्रको नकारात्मक प्रवृत्तिको चरम रूपमा निहित छ।


उदाहरण (Analogy) - (एक प्राध्यापकको शैलीमा):

विद्यार्थी भाइबहिनीहरू, यस भनाइको गहिराइलाई अझ राम्ररी बुझ्न हामी एउटा सरल उदाहरण लिऊँ।

कल्पना गरौँ, हामी एउटा भव्य भवन निर्माण गर्दैछौँ।

  • मानवीय मूर्खता र दुर्भावना लाई यस भवनको कमजोर जग वा गुणस्तरहीन निर्माण सामग्री सँग तुलना गर्न सकिन्छ। सानोतिनो दरार वा सडेका ईंटाहरूले सुरुमा खासै असर नदेखाए पनि, दीर्घकालमा यिनले भवनको स्थायित्वमाथि प्रश्न उठाउँछन्। अर्थात्, हाम्रा साना-साना अविवेकी निर्णय वा खराब नियतका कार्यहरू।

  • अब, यहाँ अति-आदर्शवाद, हठधर्मिता र प्रचारप्रसारको उन्माद को भूमिका हेरौँ।

    • अति-आदर्शवाद: एकजना इन्जिनियरले आफ्नो ‘आदर्श’ डिजाइनलाई मात्र श्रेष्ठ ठानी, भूबनोट वा स्थानीय आवश्यकतालाई पूरै बेवास्ता गर्छ। उनी मान्दैनन् कि उनको डिजाइन सबै ठाउँमा उपयुक्त नहुन सक्छ। उनले ‘विश्वकै उत्कृष्ट’ भवन बनाउने आदर्शलाई यथार्थभन्दा माथि राख्छन्।

    • हठधर्मिता: उनी आफ्नो डिजाइनमा रत्तिभर परिवर्तन गर्न मान्दैनन्, चाहे अरू विशेषज्ञहरूले जतिसुकै त्रुटि औंल्याऊन् वा यसले भविष्यमा पार्न सक्ने खतराको बारेमा चेतावनी दिऊन्। उनी आफ्नो विचारमा अडिग रहन्छन्, अरूको कुरा सुन्दैनन्।

    • प्रचारप्रसारको उन्माद: र, यो गलत वा अव्यावहारिक डिजाइन नै संसारकै उत्कृष्ट हो भनी जबरजस्ती सबैलाई मनाउन खोज्छन्। यसकै लागि चर्को प्रचार गर्छन्, मानिसहरूलाई जबरजस्ती त्यो भवनमा बस्न बाध्य पार्छन्, र यसको विरोध गर्नेहरूलाई शत्रु ठान्छन्।

  • परिणाम: स्वाभाविक रूपमा, कमजोर जगमाथि बनेको, अव्यावहारिक डिजाइनमा आधारित, र हठधर्मिताका साथ निर्माण गरिएको त्यो 'भव्य' भवन ढल्छ। यसले ठूलो जनधनको क्षति पुर्याउँछ, र यसका बासिन्दाहरूले अथाह दुःख भोग्छन्।

यसरी, सानो त्रुटि (मूर्खता, दुर्भावना) लाई यी ‘महान्’ विचारहरूले मलजल गर्दा कसरी विनाशकारी रूप लिन्छ, त्यो प्रस्ट हुन्छ। इतिहासमा पनि हामीले यस्ता धेरै उदाहरण देखेका छौँ – चाहे त्यो कुनै राजनीतिक क्रान्तिको नाममा भएको नरसंहार होस् वा धर्मको नाममा गरिएको युद्ध। यसले हामीलाई विवेकशील र खुला विचारका साथ अघि बढ्न प्रेरित गर्छ। धन्यवाद।

Comments

Popular posts from this blog