Enlightenment is about truth. It’s not about becoming a better or happier person. It’s not about personal growth or spiritual evolution...
ज्ञानोदय सत्य हो, सुधार होइन: प्रायः मानिसहरू ज्ञानोदयलाई एक उन्नत, सुखी, वा नैतिक रूपमा श्रेष्ठ व्यक्ति बन्ने प्रक्रिया ठान्छन्। तर यो भनाइले त्यसलाई खण्डन गर्दै भन्छ कि ज्ञानोदयको एकमात्र लक्ष्य सत्यलाई चिन्नु हो।त्यागको मार्ग: सत्यसम्म पुग्नका लागि, ती सबै कुराहरू – धारणाहरू, विश्वासहरू, इच्छाहरू, पहिचानहरू – जो सत्य होइनन् वा सत्यतर्फ लैजाँदैनन्, तिनलाई त्याग्नुपर्छ।'अ-जान्नु' (Unknowing): सत्य थप ज्ञान आर्जन गरेर पाइने होइन। हामीले पहिले नै यति धेरै धारणाहरू, सिद्धान्तहरू, र सूचनाहरू बटुलिसकेका हुन्छौं कि तिनले नै सत्यलाई छेकिरहेका हुन्छन्। त्यसैले, सत्यको खोज भनेको जानेका कुराहरूलाई रित्याउने, वा 'अ-जान्ने' बन्ने प्रक्रिया हो। यो मनलाई खाली गर्नु जस्तै हो।'असत्यबाट मुक्त हुनु' (Unbecoming False): हामी सत्य 'बन्ने' होइनौं, किनकि सत्य हाम्रो अन्तर्निहित स्वभाव हो। हामीले त केवल ती असत्य कुराहरू (जस्तैः हाम्रो अहंकार, मिथ्या पहिचान, भ्रम) लाई हटाउनुपर्छ, जसले सत्यलाई ढाकेर राखेका छन्। जब सबै असत्य हट्छ, तब जे बाँकी रहन्छ, त्यो स्वतः सत्य हुन्छ।
सत्यको प्रकृति: यहाँ सत्यलाई कुनै बाह्य वस्तु वा अर्जित ज्ञानको रूपमा नभई, एक आधारभूत, शाश्वत र अन्तर्निहित यथार्थको रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ। यो त्यो हो जो 'छ', जुन परिवर्तन हुँदैन। यो हाम्रो चेतनाको मूल आधार हो।ज्ञानको भ्रम (The Illusion of Knowing): हामीले जति धेरै जानकारी र अवधारणात्मक ज्ञान (conceptual knowledge) सङ्ग्रह गर्छौं, त्यति नै हामी सत्यबाट टाढा हुन सक्छौं। किनकि यो 'ज्ञान' प्रायः हाम्रो इन्द्रिय अनुभव, सामाजिक संरचना, र व्यक्तिगत पूर्वाग्रहमा आधारित हुन्छ, जसले यथार्थलाई विकृत गर्न सक्छ। "अ-जान्नु" को अर्थ मूर्ख बन्नु होइन, बरु ती पूर्व-धारित धारणाहरू र बौद्धिक अहंकारबाट मुक्त हुनु हो, जसले प्रत्यक्ष अनुभवलाई छेक्छ।अहंकारको विसर्जन (Dissolution of Ego): "असत्यबाट मुक्त हुनु" को प्रक्रियामा सबैभन्दा ठूलो बाधा हाम्रो अहंकार (ego) वा 'म' को भाव हो। यो 'म' विभिन्न पहिचानहरू, विश्वासहरू, र अनुभवहरूको संग्रह हो, जुन प्रायः परिवर्तनशील र अस्थायी हुन्छ। जबसम्म हामी यो निर्मित 'म' सँग टाँसिरहन्छौं, तबसम्म हामी मौलिक सत्यबाट विमुख रहन्छौं।नकारात्मक मार्ग (Via Negativa / Neti Neti): यो भनाइले "नेति नेति" (यो होइन, यो होइन) को वेदान्तिक दृष्टिकोणलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ। सत्य के हो भनेर परिभाषित गर्नुको सट्टा, के सत्य होइन भनेर पहिचान गर्दै त्यसलाई हटाउँदै जानु नै सत्यसम्म पुग्ने मार्ग हो। यो एक घटाउने (subtractive) प्रक्रिया हो, जोड्ने (additive) होइन।प्रत्यक्ष अनुभवको महत्व: यदि सत्य बौद्धिक ज्ञानबाट पाइँदैन भने, त्यो कसरी पाइन्छ? यो प्रत्यक्ष अनुभव, अन्तर्दृष्टि, वा साक्षात्कारबाट मात्र सम्भव छ। जब मन विचार र धारणाहरूबाट शान्त र रिक्त हुन्छ, तब सत्य स्वयं प्रकट हुन्छ।लक्ष्य र प्रक्रियाको एकता: यहाँ रोचक कुरा के छ भने, सत्य नै लक्ष्य हो, र असत्यलाई हटाउने प्रक्रिया नै त्यो लक्ष्यसम्म पुग्ने मार्ग हो। यो यात्रा बाहिर कतै पुग्ने होइन, बरु आफ्नै भित्र गहिरिएर, आफूले आफैंलाई लगाएको भ्रमको पर्दा हटाउनु हो।
एक मूर्तिकारले जब ढुङ्गाबाट सुन्दर मूर्ति बनाउँछ, उसले ढुङ्गामा केही थप्दैन। बरु, उसले त्यो ढुङ्गाको अनावश्यक भागलाई छिनो र हथौडाले हटाउँदै जान्छ। मूर्ति पहिले नै त्यो ढुङ्गाभित्र लुकेर बसेको हुन्छ; मूर्तिकारको काम केवल त्यसलाई नचाहिने भागहरू हटाएर प्रकट गर्नु हो। यहाँ, ढुङ्गा हाम्रो सम्भावित मौलिक स्वरूप हो।अनावश्यक भागहरू हाम्रा भ्रम, अहंकार, गलत धारणाहरू, र सर्तबद्धताहरू हुन् (the false)।मूर्तिकारको छिनो र हथौडा विवेक, ध्यान, र 'अ-जान्ने' र 'असत्यबाट मुक्त हुने' प्रक्रिया हो। र अन्तमा प्रकट हुनेसुन्दर मूर्ति नैसत्य वा ज्ञानोदयको अवस्था हो।
Comments
Post a Comment