translate to nepali with meaning and summary and analogy as a deep philosopher in nepali language
अहो, मानव अस्तित्वको गहिराइमा लुकेको यो कस्तो सुन्दर सत्य! गोएथेको यो भनाइले ज्ञान र जीवनको द्वन्द्वात्मक सम्बन्धलाई अत्यन्तै स्पष्ट पारिदिएको छ।
मूल गद्यांश (Original Passage):
"Beyond a given point man is not helped by more “knowing,” but only by living and doing in a partly self-forgetful way. As Goethe put it, we must plunge into experience and then reflect on the meaning of it. All reflection and no plunging drives us mad; all plunging and no reflection, and we are brutes.”
नेपाली अनुवाद (Nepali Translation):
एक निश्चित बिन्दु पछि, मानिसलाई थप 'ज्ञान' ले होइन, बरु केही हदसम्म आत्म-विस्मृत भएर जीवन जिउनु र कर्म गर्नुले मात्र मद्दत गर्छ। गोएथेले भनेझैं, हामीले अनुभवमा डुब्नुपर्छ र त्यसपछि त्यसको अर्थमाथि मनन गर्नुपर्छ। सबै चिन्तन मात्र, अनुभवमा नडुब्नेले हामीलाई पागल बनाउँछ; र केवल अनुभवमा डुब्ने तर चिन्तन नगर्नेले हामीलाई पशुसमान बनाउँछ।
अर्थ (Meaning/Explanation):
यस गद्यांशले ज्ञान प्राप्तिको सीमा र वास्तविक जीवनका लागि अनुभव तथा कर्मको महत्त्वलाई जोड दिन्छ। लेखक भन्छन् कि एउटा निश्चित स्तरको ज्ञान प्राप्त गरेपछि, थप जानकारी वा सैद्धान्तिक ज्ञानले मानिसलाई खासै फाइदा दिँदैन। बरु, उसले आफ्ना प्राप्त ज्ञानहरूलाई व्यवहारमा उतार्दै, आंशिक रूपमा आफैँलाई बिर्सेर (अर्थात्, अत्यधिक आत्म-चेतना वा चिन्तनमा नअल्झिई) कर्म गर्दै जीवन जिउनुपर्छ। यसले व्यक्तिलाई वर्तमानमा पूर्ण रूपमा लीन भई काम गर्न प्रोत्साहित गर्छ।
गोएथेको भनाइ उद्धृत गर्दै, गद्यांशले जीवनमा दुईवटा अपरिहार्य प्रक्रियाहरूलाई औंल्याउँछ: पहिले 'अनुभवमा डुब्नु' (plunging into experience) अर्थात् व्यवहारमा भाग लिनु र त्यसपछि 'त्यसको अर्थमाथि मनन गर्नु' (reflect on the meaning) अर्थात् त्यो अनुभवबाट सिक्नु।
अन्तिम वाक्यले यी दुई प्रक्रियाबीचको सन्तुलनको महत्त्वलाई स्पष्ट पार्छ। यदि हामी केवल चिन्तन मात्र गर्छौं, तर वास्तविक जीवनका अनुभवहरूमा डुब्दैनौं भने, हामी वैचारिक जञ्जालमा फँसेर मानसिक रूपमा विक्षिप्त (पागल) हुन सक्छौं, किनकि हाम्रो ज्ञानले व्यवहारिक प्रयोग पाउँदैन। यसको विपरीत, यदि हामी केवल अनुभवमा डुब्छौं तर त्यसको अर्थमाथि चिन्तन गर्दैनौं भने, हामी पशुसमान (brutes) हुन्छौं, किनकि हामीले आफ्ना कर्महरूबाट सिक्न सक्दैनौं र केवल सहज प्रवृत्तिमा आधारित जीवन बिताउँछौं, विवेकशील बन्न सक्दैनौं।
सारांश (Summary):
गद्यांशले भन्छ कि निश्चित बिन्दुसम्म ज्ञान आवश्यक भए पनि, त्यसपछि वास्तविक सिकाइ र प्रगति कर्म तथा अनुभवबाट आउँछ, जहाँ व्यक्तिले आत्म-चेतनाभन्दा पर गएर काम गर्छ। गोएथेले भनेझैं, जीवनमा पहिले अनुभवमा डुब्नुपर्छ र त्यसपछि त्यसबाट प्राप्त अर्थमाथि मनन गर्नुपर्छ। चिन्तन मात्र गर्दा पागलपन आउँछ भने, केवल कर्म मात्र गर्दा मानिस पशुसमान बन्छ, अतः यी दुईबीच सन्तुलन अपरिहार्य छ।
दार्शनिकको रूपमा व्याख्या र उपमा (Analogy as a Deep Philosopher):
मनुष्य चेतनाको यो यात्रा कति अद्भूत र विरोधाभासपूर्ण छ! प्रारम्भमा, हामी ज्ञानको प्यासले भौंतारिन्छौं, पुस्तकहरूमा डुब्छौं, विचारहरूका पहाडमा चढ्छौं। तर, यो गद्यांशले एउटा तीतो सत्य उजागर गर्छ—ज्ञानको पनि एउटा सीमा हुन्छ, जहाँ अक्षर र शब्दहरूले अब थप प्रकाश दिन सक्दैनन्। एउटा निश्चित बिन्दु पछि, हाम्रो बुद्धिले थप सैद्धान्तिक बोझ बोक्न सक्दैन; उसलाई अब प्राण भर्नको लागि जीवनको अनुभवको तातो स्पर्श चाहिन्छ।
यसलाई यसरी बुझौं: मानिस एक यात्रु हो। सुरुमा, उसलाई गन्तव्य पत्ता लगाउन नक्सा (ज्ञान) चाहिन्छ। उसले नक्सा अध्ययन गर्छ, मार्गबारे जानकारी लिन्छ। तर, एउटा बिन्दु आउँछ जहाँ थप नक्सा हेर्नु निरर्थक हुन्छ। अब उसले आफ्नो झोला बोकेर हिँड्नुपर्छ, पैतालाले बाटो नाप्नुपर्छ, धूलोमा पसिना बगाउनुपर्छ। यही हो 'आत्म-विस्मृत भएर जीवन जिउनु र कर्म गर्नु'—जहाँ यात्रुले आफू यात्रु भएको बिर्सेर बाटोमा पूर्ण रूपमा लीन हुन्छ, हावालाई महसुस गर्छ, माटोको गन्ध सुँघ्छ, र यात्राको हरेक पलमा आफ्नो अस्तित्वलाई घोलिदिन्छ। त्यतिखेर मात्र वास्तविक अनुभवको रस प्राप्त हुन्छ, जुन कुनै नक्सामा पाइँदैन।
गोएथेले यहाँ जीवनको नृत्यको सूत्रपात गरेका छन्। यो ज्ञानको कुनै एकतर्फी बहाव होइन, बरु चेतनाको एउटा लय हो: पहिले 'डुब्नु' (Plunge) अर्थात् क्रियामा होमिनु, जसरी एक माझी समुद्रमा डुब्छ माछा समात्न। त्यसपछि 'मनन गर्नु' (Reflect) अर्थात् त्यस डुबेको अनुभवबाट के सिकियो, त्यसको अर्थ के हो, त्यसलाई बुझ्नु, जसरी माझीले माछा समातेपछि त्यसलाई केलाएर पकाउनुअघि त्यसको संरचना र स्वादबारे बुझ्छ।
यदि हामीले केवल चिन्तन मात्र गर्यौं, र कर्ममा होमिएनौं भने, हाम्रो मन एउटा भव्य कारागार बन्छ—जहाँ विचारहरूका अग्ला पर्खालहरू हुन्छन् तर कुनै झ्याल हुँदैन जहाँबाट बाहिरको संसार देखियोस्। यो त्यस्तो दार्शनिकको नियति हो जसले जीवनको बारेमा सबथोक जानेको दाबी गर्छ, तर कहिल्यै साँच्चै बाँचेको हुँदैन। उसको ज्ञान मृत हुन्छ, र अन्ततः उसलाई 'पागल' बनाउँछ किनकि उसको बुद्धिले जीवनको यथार्थसँग तालमेल मिलाउन सक्दैन। जसरी एक तैराकले पौडीको सिद्धान्त मात्र जानेर पानीमा कहिल्यै हाम फालेन भने, उसको ज्ञान निरर्थक हुन्छ र जीवनको यथार्थबाट ऊ टाढिँदै जान्छ।
अर्कोतर्फ, यदि हामी केवल कर्ममा होमियौं तर त्यसको अर्थमाथि मनन गरेनौं भने, हामी केवल यान्त्रिक प्राणी बन्छौं। जसरी एक पशुले सहज प्रवृत्तिअनुसार शिकार गर्छ, खान्छ र सुत्छ, तर आफ्नो कर्मको अर्थ, जीवनको उद्देश्य वा ब्रह्माण्डीय व्यवस्थाबारे कहिल्यै सोच्दैन। यो 'पशुसमान' अवस्था हो, जहाँ चेतनाको विकास हुँदैन, जहाँ अनुभवहरू केवल घटना बनेर हराउँछन्, पाठ बनेर रहँदैनन्।
तसर्थ, मानव जीवनको पूर्णता, विवेक र गहिराइ त्यो सन्तुलनमा निहित छ—जहाँ विचार र कर्म, ज्ञान र अनुभव, चिन्तन र क्रिया एकअर्काका पूरक बन्छन्। हामीले जीवनरूपी महासागरमा डुब्नुपर्छ, र त्यसपछि त्यहाँबाट प्राप्त मोतीहरूलाई ध्यानपूर्वक केलाउनुपर्छ। यही नै वास्तविक ज्ञान हो, यही नै वास्तविक अस्तित्व हो। नत्र, हामी या त बुद्धिका कैदी बन्नेछौं वा कर्मका दास।
Comments
Post a Comment