We are born to exist, not to know; to be, not to assert ourselves. Knowledge, having irritated and stimulated our appetite for power, will lead us inexorably to our ruin. It is Genesis, not our dreams and our systems, that has perceived our condition."

प्राध्यापकीय अनुवाद र व्याख्या:

यो उद्धरण रोमानियाली दार्शनिक एमिल सियोरान (Emil Cioran) को विचारसँग मिल्दोजुल्दो छ, जो आफ्नो निराशावादी र गहन चिन्तनका लागि परिचित छन्।

नेपाली अनुवाद:

"हाम्रो जन्म अस्तित्वमा रहनका लागि भएको हो, जान्नका लागि होइन; केवल 'हुन' का लागि, आफूलाई स्थापित गर्न (वा आफ्नो प्रभुत्व जमाउन) होइन। ज्ञानले, हाम्रो शक्तिको भोक (वा लालसा) लाई उत्तेजित र प्रेरित गरेर, हामीलाई अनिवार्य रूपमा (वा रोक्न नसकिने गरी) हाम्रो विनाशतिर डोऱ्याउनेछ। हाम्रा सपना र हाम्रा (मानव निर्मित) प्रणालीहरूले होइन, बरु 'जेनेसिस' (उत्पत्ति वा सृष्टिको आदिकथा) ले नै हाम्रो वास्तविक अवस्था (वा नियति) लाई बुझेको छ।"

---

प्राध्यापकीय व्याख्या:

यो उद्धरणले मानव अस्तित्व, ज्ञानको प्रकृति, र शक्तिको लालसाबीचको जटिल र प्रायः द्वन्द्वात्मक सम्बन्धमाथि गहिरो टिप्पणी गर्दछ।

१. "हाम्रो जन्म अस्तित्वमा रहनका लागि भएको हो, जान्नका लागि होइन; केवल 'हुन' का लागि, आफूलाई स्थापित गर्न होइन।"
* अस्तित्व र 'हुनु' (To exist, to be): यहाँ वक्ताले मानव जीवनको सबैभन्दा आधारभूत पक्षलाई जोड दिएका छन् – त्यो हो, केवल अस्तित्वमा रहनु, सास फेर्नु, जीवन अनुभव गर्नु। यो एक प्रकारको निष्क्रिय, ग्रहणशील अवस्था हो, जहाँ जीवनलाई जस्तो छ त्यस्तै स्वीकार गरिन्छ।
* जान्नु र 'स्थापित गर्नु' (To know, to assert ourselves): यसको विपरीत, 'जान्नु' (ज्ञान आर्जन) र 'आफूलाई स्थापित गर्नु' (व्यक्तिगत महत्वाकांक्षा, प्रभुत्व, पहिचानको खोजी) लाई मानवको मौलिक उद्देश्यभन्दा बाहिरको कुरा मानिएको छ। यी कार्यहरू सक्रिय, हस्तक्षेपकारी र प्रायः अहंकार-प्रेरित हुन्छन्। वक्ताको आशय यो हो कि हाम्रो प्राकृतिक अवस्था सरल 'हुनु' हो, तर हामी जटिल 'जान्नु' र 'स्थापित गर्ने' प्रयासमा लाग्छौं।

२. "ज्ञानले, हाम्रो शक्तिको भोक (वा लालसा) लाई उत्तेजित र प्रेरित गरेर, हामीलाई अनिवार्य रूपमा हाम्रो विनाशतिर डोऱ्याउनेछ।"
* ज्ञान र शक्तिको भोक (Knowledge and appetite for power): यो उद्धरणको केन्द्रीय तर्क हो। यहाँ ज्ञानलाई तटस्थ वा विशुद्ध रूपमा सकारात्मक शक्तिको रूपमा हेरिएको छैन। बरु, ज्ञानले मानिसमा शक्तिको भोक जगाउँछ भन्ने मान्यता छ। जति धेरै हामी जान्दछौं, त्यति नै धेरै हामी नियन्त्रण गर्न, परिवर्तन गर्न, र अरूमाथि प्रभुत्व जमाउन चाहन्छौं।
* अनिवार्य विनाश (Inexorable ruin): यो शक्तिको भोक, जुन ज्ञानबाट उत्प्रेरित हुन्छ, अन्ततः विनाशकारी परिणामतर्फ लैजान्छ। यो 'विनाश' व्यक्तिगत, सामाजिक, वा पर्यावरणीय हुन सक्छ। ज्ञानको दुरुपयोग, अहंकार, र अनियन्त्रित महत्वाकांक्षाले सधैं नकारात्मक परिणाम निम्त्याउँछ भन्ने यहाँ संकेत छ।

३. "हाम्रा सपना र हाम्रा (मानव निर्मित) प्रणालीहरूले होइन, बरु 'जेनेसिस' (उत्पत्ति वा सृष्टिको आदिकथा) ले नै हाम्रो वास्तविक अवस्था (वा नियति) लाई बुझेको छ।"
* सपना र प्रणालीहरू (Dreams and systems): 'सपना' ले मानवीय महत्वाकांक्षा, आदर्श, र भविष्यका परिकल्पनाहरूलाई जनाउँछ। 'प्रणालीहरू' ले मानव निर्मित सामाजिक, राजनीतिक, आर्थिक, वा वैचारिक संरचनाहरूलाई जनाउँछ। वक्ताको विचारमा, यी मानव प्रयासहरूले हाम्रो वास्तविक अवस्था वा हामी को हौं भन्ने आधारभूत सत्यलाई बुझ्न सक्दैनन्।
* 'जेनेसिस' (Genesis): यो शब्दले बाइबलको पहिलो पुस्तक 'उत्पत्ति' लाई संकेत गर्न सक्छ, जहाँ मानवको पतन (The Fall of Man) को कथा छ – ज्ञानको फल खाएपछि स्वर्गबाट निष्कासित हुनु। व्यापक अर्थमा, 'जेनेसिस' ले मानव अस्तित्वको मौलिक, अपरिवर्तनीय सत्य, हाम्रो अन्तर्निहित कमजोरी, वा प्राकृतिक नियमहरूलाई जनाउँछ, जसलाई हामीले बुझ्ने वा स्वीकार्ने प्रयास गर्दैनौं। यसले भन्छ कि हाम्रो अवस्था वा नियति हाम्रा भव्य योजनाहरूले होइन, बरु सृष्टि वा अस्तित्वका आधारभूत नियमहरूले निर्धारण गरिसकेका छन्, र ज्ञानको खोजीले हामीलाई ती नियमहरू उल्लङ्घन गर्न उक्साएर विनाश निम्त्याउँछ।

संक्षेपमा: यो उद्धरणले मानव प्रकृतिको एक निराशावादी दृष्टिकोण प्रस्तुत गर्दछ। यसले सुझाव दिन्छ कि हाम्रो आधारभूत प्रकृति सरल अस्तित्व हो, तर ज्ञानको खोजीले हामीमा शक्तिको लालसा जगाउँछ, जसले अन्ततः हामीलाई विनाशतिर लैजान्छ। मानव निर्मित सपना र प्रणालीहरूले यो आधारभूत सत्यलाई बुझ्न सक्दैनन्; बरु, यो सत्य 'जेनेसिस' जस्ता मौलिक आख्यान वा अस्तित्वका अपरिवर्तनीय नियमहरूमा निहित छ। यो एक प्रकारले ज्ञान र प्रगतिको अन्धो दौडप्रति चेतावनी हो।

---

दैनिक जीवनको उदाहरण:

यसको एउटा राम्रो उदाहरण पर्यावरण विनाश हो।

1. ज्ञान र शक्तिको भोक:

   • मानिसले विज्ञान र प्रविधिको ज्ञान हासिल गर्‍यो – कसरी जमिनमुनिबाट तेल निकाल्ने, कसरी ठूला बाँध बनाउने, कसरी आणविक ऊर्जा उत्पादन गर्ने, कसरी व्यापक रूपमा खेती गर्ने, कसरी औद्योगिक उत्पादन बढाउने आदि।

   • यो ज्ञानले उसमा प्रकृतिमाथि शक्ति स्थापित गर्ने, प्राकृतिक स्रोतहरूलाई आफ्नो इच्छाअनुसार प्रयोग गर्ने, र असीमित आर्थिक वृद्धि हासिल गर्ने भोक (लालसा) जगायो। हामीले सोच्यौं कि हामी प्रकृतिलाई जित्न सक्छौं, नियन्त्रण गर्न सक्छौं।

2. अनिवार्य विनाश:

   • यस ज्ञान र शक्तिको अनियन्त्रित प्रयोगले जलवायु परिवर्तन, वन विनाश, जैविक विविधताको क्षति, प्रदूषण, र प्राकृतिक स्रोतको रित्तिँदै गएको अवस्था जस्ता विनाशकारी परिणामहरू निम्त्याइरहेको छ। हामीले प्रकृतिलाई नियन्त्रण गर्ने प्रयासमा आफैंलाई र पृथ्वीलाई नै खतरामा पारेका छौं।

3. सपना, प्रणाली, र 'जेनेसिस':

   • हाम्रा सपना (असीमित प्रगति, सबैका लागि भौतिक समृद्धि) र हाम्रा प्रणालीहरू (पूँजीवाद, औद्योगिकीकरण, उपभोक्तावाद) ले हामीलाई यो विनाशको बाटोमा डोऱ्याए। हामीले यी प्रणालीहरूलाई नै प्रगतिको सूचक मान्यौं।

   • तर 'जेनेसिस' (यहाँ, प्रकृतिको सन्तुलन, पृथ्वीको सीमितता, र सबै जीवहरूको अन्तरनिर्भरता जस्ता आधारभूत पारिस्थितिकीय सत्य) ले यो सुरुदेखि नै स्पष्ट पारेको थियो कि प्रकृतिको नियम उल्लङ्घन गर्दा वा त्यसलाई बेवास्ता गर्दा परिणाम नकारात्मक हुन्छ। हामीले प्रकृतिको नियम (Genesis) लाई बुझ्नुको सट्टा आफ्नो ज्ञानको अहंकारमा (knowledge leading to power) परेर विनाश निम्त्यायौं।

यो उदाहरणले देखाउँछ कि कसरी ज्ञानको दुरुपयोग र शक्तिको अनियन्त्रित लालसाले हामीलाई "विनाश" तर्फ डोऱ्याइरहेको छ, र हाम्रा मानव निर्मित प्रणालीहरूले प्रायः अस्तित्वका आधारभूत सत्यहरूलाई बेवास्ता गर्छन्। यसले भन्छ कि हाम्रो वास्तविक कल्याण सरल "अस्तित्व" र प्रकृतिसँग सामञ्जस्यमा छ, न कि अनन्त "ज्ञान" र "प्रभुत्व" को खोजीमा।